System Performance Factor (Pf), wprowadzony przez FIA, zrewolucjonizował wyścigi górskie, czyniąc je bardziej sprawiedliwymi, przejrzystymi i bezpiecznymi. Choć tradycja tej dyscypliny sięga aż 1897 roku, gdy odbyła się historyczna rywalizacja pod górę La Turbie koło Nicei, przez lata narastały problemy związane z klasyfikacją, przeregulowaniem i rosnącymi różnicami w osiągach samochodów. Pf przyniosło potrzebną zmianę – oto jak działa ten system i jak wpłynął na europejskie wyścigi górskie.
Od nadmiaru klas do wspólnego mianownika
W międzynarodowych i krajowych wyścigach górskich przez lata obowiązywały dziesiątki klas i grup technicznych. W jednym weekendzie można było zobaczyć kilkudziesięciu zwycięzców – co rozmywało sportowy sens rywalizacji. FIA dostrzegła potrzebę ujednolicenia przepisów i stworzenia systemu, który pozwoliłby realnie porównywać osiągi aut o różnym pochodzeniu technicznym.
„W lutym 2019 roku rozpoczęliśmy projekt tworzenia grup pojazdów, które mogłyby ze sobą rywalizować” – wyjaśnia Pascal Girard, szef ds. kategorii torowych i masowych w FIA. najważniejsze było opracowanie narzędzia dostępnego dla różnych federacji krajowych (ASN), które jednocześnie pozwalałoby włączyć do rywalizacji szeroką gamę samochodów bez konieczności ich kosztownych przeróbek.
Czym jest Performance Factor?
Performance Factor to formuła matematyczna, która przypisuje każdemu samochodowi wartość Pf – współczynnik osiągów – oparty przede wszystkim na stosunku masy do mocy. Pod uwagę brane są także inne cechy, takie jak układ napędowy, elementy aerodynamiczne czy sztywność konstrukcji, ale celem jest maksymalne uproszczenie.
„Nie interesują nas opony czy elektronika” – mówi Girard. „Chodzi o to, by wynik końcowy był możliwy do sprawdzenia przez techników. Nie tworzymy samochodu na nowo – po prostu obliczamy jego współczynnik osiągów”.
W praktyce oznacza to, iż każdy zawodnik rejestruje swój pojazd podając wymagane dane techniczne (masa, moc, aerodynamika itd.), z których obliczana jest wartość Pf. Każda konfiguracja ma unikalny numer Pf-ID i na jego podstawie przypisywana jest do jednej z grup.
Grupy według Performance Factor
Dla samochodów kategorii 1 (auta produkcyjne i tzw. auta wyścigowe o wyglądzie samochodu seryjnego) obowiązuje podział na pięć grup:
- Grupa 1: Pf od 15 do 39
- Grupa 2: Pf od 40 do 79
- Grupa 3: Pf od 80 do 119
- Grupa 4: Pf od 120 do 159
- Grupa 5: Pf od 160 wzwyż
Z kolei samochody kategorii 2 – czyli prototypy, bolidy jednomiejscowe czy dwumiejscowe budowane wyłącznie do rywalizacji – od 2025 roku obowiązkowo także klasyfikowane są przez Pf. Dla nich obowiązuje podział na cztery grupy:
- Grupa 1: Pf do 59
- Grupa 2: Pf 60–89
- Grupa 3: Pf 90–109
- Grupa 4: Pf od 110 wzwyż
Wprowadzenie aerodynamiki do obliczeń dla kategorii 2 było dużym wyzwaniem – wymagało wielu testów i aktualizacji oprogramowania, ale od 2025 system działa już oficjalnie.
Równość sportowa bez wyścigu zbrojeń
Jedną z największych zalet Pf jest fakt, iż rywalizacja stała się bardziej wyrównana, a jednocześnie nie doszło do kosztownej eskalacji technologicznej.
„Daliśmy zawodnikom swobodę w ramach ustalonych widełek” – tłumaczy Girard. „Oni szukają osiągów w ramach danej grupy, ale bez potrzeby inwestowania ogromnych środków. Zrównaliśmy szanse między samochodami wolnossącymi i doładowanymi – to się udało bez sztucznego balansowania”.
Zawodnicy zaczęli lepiej rozumieć system, uczyli się optymalizować swoje auta względem danej grupy, a klasyfikacja stała się bardziej zrozumiała zarówno dla nich, jak i kibiców.
Nowy poziom bezpieczeństwa
Pf pozwolił FIA na powiązanie osiągów samochodu z wymaganiami bezpieczeństwa. o ile auto osiąga bardzo wysoki współczynnik Pf, może to oznaczać konieczność zastosowania dodatkowych zabezpieczeń lub ograniczenia mocy.
„Dzięki Pf możemy powiązać poziom osiągów z wymaganiami technicznymi dotyczącymi bezpieczeństwa” – podkreśla Girard. „Dla motorsportu amatorskiego to kluczowe. Wcześniej nie było to w pełni możliwe”.
Co dalej?
System Pf z powodzeniem funkcjonuje w około 15 krajach Europy i Bliskiego Wschodu – nie tylko w wyścigach górskich, ale też w slalomach i rajdach regionalnych. W 2026 roku planowane jest rozszerzenie systemu o wpływ stosowania paliw alternatywnych (np. biopaliw) na Pf.
Równolegle trwa szkolenie sędziów technicznych w krajowych federacjach. „Wielu z nich przyjeżdża na zawody, by się uczyć, choćby jeżeli nie pracują jeszcze w tym systemie w swoich mistrzostwach. To ważne, by rozumieli, jak działa Pf i jak poprawia on rywalizację i bezpieczeństwo” – mówi Girard.
fot. oficjalny profil Facebook GSMPWyznacznik dla innych konkurencji?
Performance Factor nie tylko uporządkował klasyfikację wyścigów górskich, ale też uczynił je bardziej sprawiedliwymi i dostępnymi. Zamiast dziesiątek klas, mamy wspólną platformę oceniania osiągów, która nie faworyzuje nikogo, a jednocześnie pozostawia miejsce na kreatywność i rozwój techniczny. To przykład tego, jak nowoczesne rozwiązanie może z sukcesem połączyć tradycję z przyszłością motorsportu.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami ze świata motorsportu, obserwuj serwis RALLY and RACE w Wiadomościach Google.
