07.07.2025 11:51

Opinie psychoterapeutów na temat uzależnienia od hazardu

Totalizatorowi Sportowemu mocno zależy na temacie Odpowiedzialnej Gry. Dlatego fundacja TS realizuje specjalny program pt. „Odpowiedzialna Rozrywka”. Omawiamy najważniejsze kwestie poruszone przez ekspertów.

redakcja

Udostępnij

Autor zdjęcia: Lotto

Badacze, którzy przygotowali analizę na temat uzależnienia od hazardu w ramach współpracy z Totalizatorem Sportowym, zaznaczają, iż uzależnienie od hazardu jako jednostka chorobowa zostało sklasyfikowane po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych w latach 80-tych.

Uzależnienie od hazardu – kontekst globalny

Obecnie uzależnienie od hazardu jako jednostka chorobowa jest sklasyfikowana w:

DSM 4 – (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego

ICD 10 – (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) klasyfikacji Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) – w pod kategorii „Uzależnienia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych

Stany Zjednoczone są krajem, w którym badania nad uzależnieniem od hazardu są najbardziej zaawansowane na świecie. w tej chwili zjawisko to jest również coraz lepiej badanie w krajach dalekiego wschodu, np. Korei Południowej.

Zjawisko hazardu w Polsce (1/2)

Zdaniem terapeutów problemy z uzależnienie zawsze towarzyszyły zjawisku hazardu, więc szukanie ich korzeni jest równoznaczne z szukaniem początków hazardu.

Analitycy dodają, iż w polskich realiach przed 1989 rokiem zjawisko uzależnienia było raczej marginalne ze względu na niedużą dostępność gier hazardowych. Dostępne były adekwatnie jedynie:

– gry Totalizatora Sportowego,
– wyścigi koni na Służewcu,
– prywatnie organizowane gry karciane oraz „zakamuflowane” kasyna.

Co wpłynęło na pogorszenie sytuacji?

Eksperci dowiedli, iż do upowszechnienia się hazardu, a co za tym idzie – jego negatywnych skutków w Polsce, przyczyniło się:

• pojawienie się tzw. hot spotów – miejsc z automatami do gry o niskiej wygranej
• upowszechnienie się Internetu, a co za tym idzie hazardu internetowego
• powstawianie zakładów bukmacherskich oferujących zakłady na grach sportowych

Terapeuci zauważyli, iż pierwsze osoby mające objawy uzależnienia od automatów oraz innych gier hazardowych zaczęły docierać do nich mniej więcej od 2004-2005 roku. Natomiast szczególne nasilenie tego zjawiska to ostatnie 2-3 lata.

Kwestia uświadomienia sobie uzależnienia

Co oczywiste, aby walka z uzależnieniem mogła się udać, uzależniony musi mieć świadomość, iż walczy z nałogiem.

W analizie czytamy, iż „każda osoba zdrowa, która nie przekroczy progu uzależnienia, a dochodzi do momentu, kiedy zauważa, iż za dużo przegrywa, iż za dużo czasu traci, iż przeszkadza jej to w spaniu i normalnej pracy zawodowej, to ma szanse”.

Droga do uświadomienia sobie uzależnienia od hazardu:

• w pierwszej kolejności problem dostrzega rodzina/ osoby bliskie:
• nietypowe zachowanie uzależnionego (późne wracanie do domu, podenerwowanie, złość na przemian z napadami euforii – tzw. choroba dwubiegunowa),
• jak również brak pieniędzy czy znikanie przedmiotów z domu
• kolejne etapy to utrata pracy, a w ostateczności konflikty z prawem – jeden z terapeutów przytaczał przykład pacjenta, który ukrywał się pięć lat przed wymiarem sprawiedliwości. W ostatnim okresie przed rozpoczęciem leczenie żył bez dowodu osobistego

Z badania dowiadujemy się, iż automaty do gry jednoznacznie postrzegane są jako najbardziej niebezpieczne i powodujące szybkie uzależnienie, co wiąże się z szeregiem czynników społecznych i psychologicznych:

• powszechna dostępność salonów (powszechne w miastach, przy drogach, na dworcach) powoduje, iż stanowią one pokusę dla grup społecznych wcześniej niemających dostępu do hazardu (młodzież, osoby o niższym uposażeniu, mieszkańcy małych miejscowości),
• niskie stawki, brak opłaty za wstęp oraz brak dress code’u (jak w przypadku kasyna) dodatkowo niweluję tę granicę,
• automaty dają szybkie wzmocnienie – możliwość natychmiastowego wygranej, co jest czynnikiem silnie uzależniającym,
• dodatkowo zaaranżowana atmosfera oraz klimat miejsca wzmacnia emocje związane z wygraną oraz powoduje odrealnienie i oderwanie od rzeczywistości: panujący półmrok, zaciemnione okna, muzyka, gra świateł na automatach, a także brak zegarów,
• rzeczywiste stawki mogą być większe – jeden z terapeutów przytaczał przypadek salonu, gdzie grający ustalali stawiki z właścicielem lokalu, np. wartość wrzucanej monety x 10.

Totalizator Sportowy i jego podejście do sprawy

Kampania społeczna na bilbordach mająca na celu uświadomienie problemu to pomysł oceniony bardzo pozytywnie:

• takie kampanie mają bardzo dużą siłę oddziaływania (docierają do dużej części społeczeństwa), dzięki czemu istnieje szansa na ogólnospołeczne uświadomienie
  problemu,
• zdaniem terapeutów sukces takiej kampanii zależy w dużej mierze od kreatywności twórców,
• jako pozytywny przykład przytaczana była kampania dotycząca przemocy w rodzinie i jej hasło przewodnie: „bo zupa była za słona” (jeden z terapeutów brał udział, jako konsultant, w pracach nad tą kampanią),
• ulotki w kolekturach informujące o tym, gdzie można zdobyć pomoc terapeuty, to jest bardzo łatwym rozwiązaniem, które daję do ręki wskazówkę gdzie szukać pomocy osobom znajdującym się w grupie ryzyka uzależnieniem.

Testy psychologiczne sprawdzające uzależnienie

• pomysł odebrany pozytywnie – tego typu rozwiązanie zbudzają zwykle ciekawość, choćby osób, których problem bezpośrednio nie dotyczy, terapeuci twierdzili jednak, iż powinien to być tzw. test przesiewowy, który nie diagnozuje choroby, tylko jest wskazówką, iż dana osoba może być uzależniona. Najlepszym miejsce ekspozycji byłyby kolektury Lotto, gdzie test mógłby wisieć na ścianie lub być dostępny w formie ulotek. Odrzucony został raczej pomysł „powieszenia” takiego testu na stronach Lotto – zdaniem terapeutów oraz lidera AH zostanie to niezauważone,
• etykietowanie gier Lotto – kolorami w zależności od poziomu zagrożenia, pomysł wzbudził największe kontrowersje i został odebrany dość negatywnie. Kontrowersje wynikały z braku jednoznacznego kryterium przy pomocy, którego można ustalić, która gra jest mniej lub bardziej niebezpieczna. Terapeuci wątpili również w sens takiej inicjatywy – tzn. co miałaby ona na celu (np. to, iż klienci nie będą grać w pewne gry?) oraz jej skuteczność.

Więcej można przeczytać tutaj: https://www.fundacja.totalizator.pl/Uploads/uzaleznienie-od-hazardu-w-oczach-terapeutow-arc-rynek-i-opinia-2010-1.pdf

redakcja