Antoni Czortek wywalczył życie na ringu Auschwitz

Antoni Czortek, urodził się 2 lipca 1915 roku w Buśni na Kociewiu (inne źródła podają Grudziądz jako jego miejsce urodzenia). Był jednym z najwybitniejszych polskich bokserów okresu międzywojennego. Jego życie to nie tylko pasmo sportowych sukcesów, ale także dramatyczna i udana walka o przetrwanie w czasie II wojny światowej.

Wczesne lata i kariera bokserska

Czortek pochodził z wielodzietnej rodziny; miał trzech braci i dwie siostry. Jego rodzice, Stanisław i Maria, wychowywali dzieci w duchu dyscypliny i pracowitości. Mimo drobnej postury i początkowego lekceważenia ze strony rówieśników, z determinacją dążył do realizacji marzeń o karierze bokserskiej. Pierwsze kroki na ringu stawiał jako 16-latek w grudziądzkim klubie sportowym PPG. Dzięki ciężkiej pracy i talentowi gwałtownie zyskał uznanie, zdobywając mistrzostwo Polski w wadze muszej w 1934 roku. Pokonał w finale turnieju Szapsela Rotholca medalistę Mistrzostw Europy.

W kolejnych latach reprezentował barwy warszawskich klubów Skoda i Okęcie, odnosząc liczne sukcesy na krajowych i międzynarodowych arenach. W 1936 roku wziął udział w Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie, a trzy lata później zdobył srebrny medal na Mistrzostwach Europy w Dublinie w kategorii piórkowej. Jego styl walki, oparty na nieustępliwości i agresywnym ataku, przyciągał tłumy kibiców, w tym znane postacie polskiego kina, takie jak Eugeniusz Bodo czy Adolf Dymsza. Do 1939 roku Czortek stoczył ponad 250 walk, z których większość zakończył zwycięstwem. Niestety, niesamowitą karierę pięściarską przerwała II wojna światowa.

Antoni Kamiński – wojna i działalność konspiracyjna

Wybuch II wojny światowej przerwał dynamicznie rozwijającą się karierę Czortka. Jako kapral 36. Pułku Piechoty brał udział w walkach pod Wieluniem. Po klęsce kampanii wrześniowej przedostał się do Warszawy, gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Współpracował z Armią Krajową, przenosząc meldunki i organizując materiały wybuchowe. Poszukiwany przez gestapo, ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem „Antoni Kamiński”. W tych trudnych latach starał się przetrwać, handlując papierosami i żywnością.

Aresztowanie i pobyt w Auschwitz

W 1943 roku Czortka aresztowało gestapo podczas obławy na osoby związane z ruchem oporu. Trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie nadano mu numer więźnia 139559. W obozie doświadczył nieludzkich warunków życia i pracy. Więźniowie, w tym Czortek, byli zmuszani do pracy ponad ludzkie siły, cierpieli głód, choroby i brutalne traktowanie przez strażników.

Tożsamość Czortka jako znanego boksera gwałtownie została odkryta przez SS-manów. Jego umiejętności postanowiono wykorzystać do organizowania walk bokserskich ku uciesze nazistów. Zwycięstwo w takich pojedynkach często oznaczało lepsze racje żywnościowe lub uniknięcie dodatkowej kary, a przegrana mogła skończyć się tragicznie. Czortek stoczył wiele walk, z których najbardziej znaną był pojedynek z niemieckim mistrzem boksu, którego pokonał mimo wycieńczenia i głodu. Jego odwaga i nieustępliwość budziły podziw wśród więźniów, stając się symbolem oporu wobec oprawców.

Pojedynek Czortka z Salamo Arouchem

Jednym z najbardziej pamiętnych momentów pobytu Antoniego Czortka w Auschwitz była jego walka z Salamo Arouchem, żydowskim bokserem pochodzącym z Grecji. Arouch, podobnie jak Czortek, był zmuszany przez nazistów do walk, które często kończyły się śmiercią przegranego. Ich pojedynek był starciem dwóch wybitnych pięściarzy, którzy mimo różnic kulturowych dzielili wspólny los. Walka była niezwykle wyrównana i brutalna, ale obaj pięściarze walczyli przede wszystkim o przetrwanie. W obliczu okrutnych warunków obozowych ich starcie stało się symbolem nie tylko walki na ringu, ale także niezłomności ludzkiego ducha. Po wojnie obaj zawodnicy wspominali te dramatyczne chwile, podkreślając wzajemny szacunek i determinację, która pozwoliła im przetrwać. Salamo Arouch po niezwykle wyrównanej i pełnej zwrotów walce wygrał pojedynek na punkty.

Inni sportowcy w Auschwitz

Historia Antoniego Czortka nie jest odosobniona. Do obozów koncentracyjnych trafiali także inni sportowcy (nie tylko pięściarze), których talent był wykorzystywany przez nazistów. Jednym z pięściarzy był Tadeusz „Teddy” Pietrzykowski, polski bokser, który w Auschwitz stoczył ponad 40 walk. Pietrzykowski, podobnie jak Czortek, wykorzystywał swoje umiejętności nie tylko do przetrwania, ale także do podtrzymywania morale wśród więźniów.

Innym przykładem jest wspomniany wyżej Salamo Arouch, którego dramatyczna historia stała się inspiracją dla filmu „Triumf ducha”. Walki Aroucha organizowali SS-mani jako forma brutalnej rozrywki, ale on sam wielokrotnie podkreślał, iż walczył o przetrwanie i godność.

Wyzwolenie i powrót do życia cywilnego

Po wyzwoleniu Auschwitz w styczniu 1945 roku Czortek powrócił do Polski. Chociaż wojenne przeżycia odcisnęły na nim głębokie piętno, nie zrezygnował z boksu. Zamieszkał w Radomiu, gdzie został trenerem i wychowawcą młodych pięściarzy. Jego podopieczni wielokrotnie zdobywali tytuły mistrzów Polski, kontynuując tradycje polskiego boksu.

Czortek zaangażował się także w działalność społeczną, promując sport jako sposób na rozwijanie dyscypliny i walkę z trudnościami. Wielokrotnie wspominał swoje przeżycia z obozu, uczestnicząc w spotkaniach z młodzieżą i organizacjach historycznych. Jego postawa była inspiracją dla wielu osób, które zmagały się z przeciwnościami losu.

W ostatnich latach życia Czortek poświęcał się również działalności charytatywnej. Pomagał w organizacji obozów sportowych dla dzieci z ubogich rodzin, przekazując młodemu pokoleniu wartości, które sam wyznawał: uczciwość, pracowitość i odwagę. Do dziś jego postać wspominamy jako wzór nie tylko sportowca, ale także człowieka o niezwykłej sile charakteru.

Zawody bokserskie imienia Antoniego Czortka

W hołdzie dla jego niezwykłego życia i osiągnięć, w Radomiu realizowane są zawody bokserskie imienia Antoniego Czortka. Turniej ten jest nie tylko okazją do rywalizacji sportowej, ale także sposobem na przypomnienie młodym zawodnikom o wartościach, które Czortek reprezentował – niezłomności, odwadze i szacunku do przeciwnika. W zawodach biorą udział zarówno młodzi adepci boksu, jak i doświadczeni zawodnicy, dla których historia Czortka jest inspiracją.

Podczas każdej edycji zawodów organizatorzy przywołują jego największe sukcesy sportowe i heroiczne chwile z czasów wojny. Organizatorzy dbają, by pamięć o nim trwała, a młode pokolenie miało świadomość, jak wielką rolę może odegrać sport w budowaniu charakteru i przezwyciężaniu przeciwności losu.

Antoni Czortek – dziedzictwo i pamięć

Antoni Czortek zmarł 15 stycznia 2004 roku w Radomiu, pozostawiając po sobie niezwykłe dziedzictwo. Jego życie i osiągnięcia są świadectwem siły ludzkiego ducha, która potrafiła przeciwstawić się najbardziej nieludzkim warunkom obozu koncentracyjnego Auschwitz Birkenau. Pamięć o Czortku trwa również w literaturze i filmie. Wiele publikacji oraz dokumentów poświęconych jego życiu przypomina o jego niezwykłej walce na ringu i poza nim.

Dla wielu młodych ludzi Antoni Czortek pozostaje przykładem niezłomności i siły ducha. Jego postać jest nie tylko inspiracją dla sportowców, ale także symbolem tego, jak wiele można osiągnąć dzięki determinacji i wierze w swoje możliwości. Pamięć o nim jest pielęgnuje bokserska społeczność oraz dziennikarze dzięki licznym publikacjom i artykułom przypominającym jego historię.