Konrad Gruda. Człowiek, który pokazał mi Monachium

Po kilku latach, gdy już pracowałem w zawodzie dziennikarskim, poznałem Konrada Grudę w SDP na Foksal, i była to dość tajemnicza znajomość. Uścisk dłoni i nic poza tym, interesująca miała być dopiero przyszłość. Był rok 1971, a ja wybierałem się do Monachium. Cel tego wyjazdu jest tu bez znaczenia, zdziwiłem się natomiast faktem, iż na monachijskim lotnisku przywitał mnie… Konrad Gruda.

Wcześniej wiedziałem o nim tylko tyle, iż koło roku 1967 wyjechał na Zachód, gdzie pozostał. A więc jakiś przypadek? Ale Konrad, starszy ode mnie o ładne kilka lat, zaczął zwracać się do mnie po imieniu, co wtedy uznałem za wyróżnienie. Odwiózł mnie do znajomych i umówiliśmy się na następny dzień, miał mi pokazać budowane obiekty olimpijskie – rok później miała być w Monachium olimpiada.

Pamiętam, iż najbardziej zainteresowała mnie budowa toru kolarskiego. Zawody za rok, a tu jeszcze nic nie widać. Wykopki, maszyny stojące obok i w specjalnych pojemnikach kawałki drewna. Konrad podał mi jeden z nich, powiedział: „Masz na pamiątkę”. I mam ją do dziś – 21 cm długości, graniastosłup z napisem AFZELIA AFRICANA. To jest najtwardsze drewno na świecie, z którego układano tor kolarski. Konrad był towarzyski, interesował się tym, co dzieje się w kraju, ale bez żadnych szpiegowskich podtekstów.

Chciałem tylko dowiedzieć się, skąd wiedział, iż przylatuję do Monachium, i dlaczego mnie witał. Odpowiedź była enigmatyczna, zorientowałem się tylko, iż tęskni za krajem, w którym był obywatelem, a potem stał się obcy… W tamtym czasie w PRL ważne było też pochodzenie. Konrad urodził się jako Konrad Glücksman, a karty rozdawał Mieczysław Moczar (młodszych zapraszam do encyklopedii). Konrad pokazał mi całe miasto, piliśmy piwo, zagryzaliśmy prostymi kanapkami z chrupiącą skórką.

Powiem więcej – polubiłem go. Po powrocie do kraju rozmawiałem o nim z Bohdanem Tomaszewskim, bo z Konradem znali się dobrze; pracowali razem w radiu w „Kronice sportowej”. Pan Bohdan był trochę wstrzemięźliwy, zajrzał do życiorysu Konrada. A tam napisano, iż w 1944 roku został funkcjonariuszem Milicji Obywatelskiej, w latach 1945 – 1946 był komendantem wojewódzkim MO w Warszawie. Odszedł ze służby w roku 1949 w stopniu pułkownika. Nieźle…

A jeszcze potem, decyzją Jaruzelskiego, w 1972 roku został formalnie zdegradowany do stopnia szeregowca. Też nieźle. Był porządnym człowiekiem? Skrzywdził kogoś? Miał złe pochodzenie? Nie wiem. Ja jestem mu wdzięczny, iż pokazał mi Monachium. I tyle.