Co to jest spalony w piłce nożnej? Wyjaśniamy najprościej, jak się da

O tym, co to jest spalony stworzono już wiele filmów poradnikowych oraz tekstu. W gruncie rzeczy to jednak bardzo prosta (choć całkiem kontrowersyjna) zasada, więc można ją bardzo gwałtownie wyjaśnić. I to właśnie zrobimy w tym tekście.

Co to jest spalony?

Pozycja spalona jest wtedy, kiedy zawodnik drużyny atakującej otrzyma piłkę będąc za przedostatnim zawodnikiem zespołu rywali (zazwyczaj obrońcą). Mówiąc inaczej, zawodnik drużyny atakującej znajduje się na pozycji spalonej, jeżeli znajduje się bliżej linii bramkowej przeciwnika niż zarówno piłka, jak i przedostatni przeciwnik.

Innymi słowy, gracz nie może otrzymać piłki od kolegi z drużyny, chyba iż na jego wysokości lub za nim znajduje się jeszcze dwóch graczy drużyny przeciwnej (zazwyczaj obrońca i bramkarz).

Najprościej można to wyjaśnić dzięki banalnej grafiki.

Co istotne, zawodnik poza grą może być na pozycji spalonej. Samo przebywanie tam nie jest zabronione. Tak naprawdę jest to ważne tylko i wyłącznie w momencie podania od kolegi z zespołu, co jednak jest niezwykle istotne. Czasami bywa tak, iż zawodnik jest na pozycji spalonej choćby w momencie podania, ale nie uczestniczy w grze (co wyraźnie zaznacza np. stanięciem w miejscu i podniesieniem rąk), więc jego partner z zespołu może dobiec do piłki.

Od zasady istnieją dwa zasadnicze wyjątki:

• nie ma spalonego, jeżeli zawodnik drużyny atakującej otrzyma piłkę na pozycji spalonej:
  • bezpośrednio z wrzutu z autu;
  • z rzutu rożnego;
  • z wykopu od bramkarza;
• nie ma spalonego, jeżeli zawodnik drużyny atakującej otrzyma piłkę na pozycji spalonej na własnej połowie boiska.

Po co w ogóle ta reguła?

Zasada spalonego nie jest wbrew pozorom nowoczesnym tworem. Pierwsza wersja tego przepisu była już obecna w jednym z pierwszych kodeksów zasady gry w piłkę nożną stworzonym przez Anglików w 1863 roku. Był on jednak nieco inny od współczesnego i czynił grę bardziej statyczną i zagmatwaną.

Gdy w 1886 roku utworzono Zarząd Międzynarodowego Związku Piłki Nożnej (IFAB), od razu przyjęto także ten przepis. FIFA przyjęła go natomiast w 1913 roku. Przepis ostatni raz zmodyfikowano w 1990 roku, aby ułatwić jego interpretację sędziom liniowym.

Nie dziwi jednak wieloletnia historia reguły spalonego. To jedna z fundamentalnych zasad piłki nożnej. Wymienia się ją w jednej linii z żółtymi i czerwonymi kartkami czy też liczbą zmian w trakcie meczu. Może ona bowiem decydować o wynikach meczów, zwłaszcza w przypadku… pomyłki sędziego.

Dzięki VAR spalony zszedł na dalszy plan

Błąd sędziego przy ocenie pozycji spalonej nie jest już tak wielkim problemem jak był jeszcze niedawno. Wszystko za sprawą wideoweryfikacji (VAR), która ma miejsce w wielu meczach na wysokim poziomie.

Nawet jeżeli dany gol z pozycji spalonej zostanie pierwotnie uznany albo nieuznany, trzech sędziów będących poza boiskiem może wskazać sędziemu głównemu, iż jego partner popełnił błąd. Tym samym zmieni on decyzję co do uznania gola. Co równie istotne, sam sędzia główny także może obejrzeć tę sytuację dzięki ekranu przy linii bocznej i podjąć decyzję.

Obecnie VAR jest stosuje się przy okazji najważniejszych reprezentacyjnych meczów (np. mistrzostw świata czy Europy), a także w wielu ligach. Używa się go na przykład w polskiej ekstraklasie.